Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2013

Ο Δούρειος Ίππος της Δημοκρατίας (frear.gr)



Κανείς δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος από τις ιστορικές εξελίξεις που ζούμε... Δυο σχόλια... 




    

Φαίνεται ότι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τον κυκεώνα στον οποίο έχουμε εισέλθει ήδη από τον Ιούνιο του 2012. Και δε μιλώ για την περιβόητη οικονομική κρίση, αλλά για τη θεσμική. Η πρώτη υπήρχε εδώ και πολλά χρόνια και μάλιστα καμουφλαρισμένη. Η δεύτερη εμφανίστηκε ως απόρροια της χαμηλής στάθμης του μορφωτικού και πνευματικού επιπέδου μεγάλου μέρους του εκλογικού σώματος. Στο πολίτευμα υπάρχει μία προφανής κοινοβουλευτική αστάθεια, η οποία εντοπίζεται σε δύο συνιστώσες: Πρώτον, στην έλλειψη ιδεολογικής διαμόρφωσης γνώμης των πολιτών και δεύτερον στην όχι και τόσο αναπάντεχη εν τέλει άνοδο του νεοναζιστικού υβριδικού κομματικού σχηματισμού. Ζούμε ιστορικές στιγμές. Στιγμές που αυτή την ώρα που μιλάμε, οι σύγχρονοι «Ηρόδοτοι» της ιστορίας καταγράφουν στα κατάστιχά τους.
Σχετικά με το πρώτο (έλλειψη ιδεολογικής διαμόρφωσης της πολιτικής γνώμης): Δυστυχώς ο αποτροπιασμός προς κάθε τι το κοινοβουλευτικό έχει οδηγήσει σε μία μαζική απαξίωση του αξιώματος των εθνικών μας αντιπροσώπων, των δημοκρατικών συμβολισμών και των εν γένει πολιτικών αξιών. Αλληλένδετα λάθη προηγούμενων πολιτευτών, καθώς και η ημιτελής ανανέωση των κομματικών ψηφοδελτίων από τη μία και η τάση αδιαφορίας για την πνευματική καλλιέργεια της νεολαίας από το κράτος από την άλλη, οδήγησαν στην αδράνεια, τον ωχαδερφισμό, τη σχεδόν ζωώδη απάθεια. Οδήγησαν στη γενική και αόριστη προσμονή ενός από μηχανής Θεού, για να σώσει την κατάσταση. Το έτοιμο χρήμα έντυσε σώματα μαθητριών με πρώτες μάρκες χωρίς να έχουν ποτέ εργαστεί, ώστε να καταλάβουν την αξία τους. Οι πλαστικές, πιστωτικές κάρτες εξασφάλισαν στα πόδια των αγοριών γκάζια πρώτης ποιότητας, με το ρίσκο της ξέφρενης πορείας στην ξεχασμένη άκρη του μυαλού τους, χωρίς να έχουν συνειδητοποιήσει ότι η απόλαυση είναι απόρροια της αξίας και όχι της αεργίας. Η κοινωνία ανέθρεψε μια γενιά χωρίς να της λείπει απολύτως τίποτε. Χωρίς να έχει αισθανθεί, τουλάχιστον η συντριπτική της  πλειοψηφία, έντονη την αίσθηση της στέρησης, όπως επίσης και χωρίς να έχει αγωνιστεί για ισάξιας παροχής αποκτήματα. Το σύστημα (αν και απεχθάνομαι τη λέξη, γιατί έχει καταντήσει λεκτική καραμέλα στα χείλη χρωματισμένων λόγων) δημιούργησε πολίτες με πρόσκαιρες γνώσεις. Δημιούργησε ιδεολογίες με ημερομηνία λήξης. Και εκεί που το πανεπιστήμιο καταφθάνει να αντικαταστήσει το κενό από τη μία, έρχονται να αντισταθμίσουν τη συνεισφορά του η περιορισμένη ύλη, οι ανεπαρκείς ώρες διδασκαλίας και οι αχαρακτήριστες υποδομές και εγκαταστάσεις από την άλλη. Έπειτα, ο πολίτης, παίρνοντας το πτυχίο του, «υποχρεούται» πλέον να μετατραπεί σε έλλογο ψηφοφόρο, σε έναν κοινωνό - παντογνώστη.  «Υποχρεούται» να συμμετάσχει στα «κοινά», τα οποία δεν γνωρίζει καλά – καλά.  Θυμάται μόνο τη σημείωση 4 στην υποπαράγραφο 2 του βιβλίου μιας δεξιάς σελίδας που όριζε την ενασχόληση με τα κοινά ως τη συμμετοχή στην πολιτική ζωή και την ασχολία με τα θέματα της πόλης – κράτους. Εκεί σταμάτησε ο ορισμός, μαζί μ’ αυτόν και η γνώση του κοινωνού – πολίτη και εκεί και το μέλλον του. Γιατί μέλλον χωρίς παρόν δεν χτίζεται. Μπορεί να χτιστεί μόνο παρόν από το τσιμέντο των παρελθόντων χρόνων. Δεν γνωρίζουμε, βέβαια, πόσα αποθέματα έχουν ακόμα μείνει…
Σχετικά με το δεύτερο και συγκεκριμένα το υβριδικό σχήμα της νεοναζιστικής οργάνωσης της αυγής του Μίδα: Χάρις στο de lege lata δημοκρατικό μας πολίτευμα εισήχθηκε στο κοινοβούλιο, όμως δεν είναι η αιτία της συζήτησης. Αποτελεί μοναχά την αφορμή της. Δεν είναι δυνατόν να κατηγορούμε τους Φλινστόουνς από τη στιγμή που εμείς τους βλέπουμε και ανεβάζουμε τα νούμερα της τηλεθέασης. Η πλασματική ευημερία προ του 2009 δημιούργησε την εντύπωση ενός υγιούς καθόλα πολιτεύματος. Ακόμα και όταν ψηφίστηκε ο νόμος περί ευθύνης υπουργών λίγοι ήταν οι συνταγματολόγοι που με παρρησία στηλίτευσαν το λάθος αυτό, γιατί περί λάθους εν τέλει επρόκειτο. Διατρανώς μάλιστα. Πέρα από αυτό, το υποτυπώδες κοινωνικό κράτος δικαίου αντί να στεκόταν ως συμπαραστάτης του πολίτη, τού αντιστεκόταν σθεναρά και μάλιστα σιγόνταρε την παράνομη συμπεριφορά του πολλαπλώς και ποικιλοτρόπως μέσω των οργάνων του. Οι πελατειακές σχέσεις έδιναν και έπαιρναν και η δημοκρατία άντεχε. Η διαφθορά γλεντούσε και η δημοκρατία άντεχε. Το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος είχε αρχίσει το ξέβγαλμα και η δημοκρατία άντεχε. Οι συνειδήσεις αλλοιώνονταν και η δημοκρατία άντεχε. Και εκεί που η υποσχεσιολογία εξαντλήθηκε, εκεί που τα «θα» στέρεψαν, ξεπρόβαλε η αλεπού με μανδύα προβάτου και μίλησε στην απλή, λαϊκή γλώσσα: τη γλώσσα της εκδίκησης. Τη γλώσσα που καταλαβαίνουν όλοι: από παιδιά πρώτης δημοτικού μέχρι και γιαγιάδες που φλερτάρουν με έναν μαυροντυμένο κύριο με δρεπάνι. Η έλλειψη σαφούς πολιτικού προσανατολισμού, με τον κάθε βουλευτή να πράττει το μακρύ και το κοντό του, ιδρύοντας νέο κόμμα και μεταπηδώντας από τη μια ιδεολογία στην άλλη, λες και είναι μικρό παιδί που αλλάζει γνώμη κάθε πέντε λεπτά για το τι θέλει να φάει, δημιούργησε μια τέτοια έντονη εικόνα σύγχυσης στο εκλογικό σώμα, που μέχρι και το 2012 δεν μπορούσε να βρει λύση. Και ξαφνικά, σαν μάννα εξ ουρανού, βρέθηκε ο διοπτροφόρος οπαδός του Χιτλερ, με παρεμφερές σήμα που παραπέμπει σε σβάστικα, να παρασύρει στη διάβα του κάθε ενδοιασμό και να κερδίσει εκατοντάδες χιλιάδες ψήφους παριστάνοντας τον καλό Σαμαρίτη. Είναι λογικό για έναν άνθρωπο που φοβάται να κυκλοφορήσει το βράδυ να ψηφίσει κάποιον που θα τον οδηγήσει με ασφάλεια στο σπίτι του. Είναι λογικό για έναν άνθρωπο που δεν έχει χρήματα να αγοράσει τροφή να ψηφίσει κάποιον που θα του δώσει δωρεάν γεύματα. Εκεί που δε δούλευε επαρκώς η αστυνομία, υποκαστάθηκε από την αυγή του Μίδα. Εκεί που δεν δούλευε, όπως το Σύνταγμα επιτάσσει, το κοινωνικό κράτος πρόνοιας, υποκατέστησε τη λειτουργία του το ετεροθαλές τρισέγγονο του Χίτλερ.
Ζούμε αναμφισβήτητα ιστορικές στιγμές. Και δε μιλάω για μια χαρμόσυνη εθνική κατάκτηση, όπως ένα χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο, αλλά για το χρυσόμαλλο τέρας του ελληνικού κοινοβουλίου. Η Δικαιοσύνη έχει πλέον το λόγο να δικάσει. Είτε να  αθωώσει είτε να καταδικάσει. Ας μη βιάζονται οι δημοσιογράφοι να κάνουν τους δικαστές. Η αρχή της αμφιβολίας υπέρ του κατηγορουμένου λειτουργεί μέχρι την έκδοση της καταδικαστικής – για πολλούς αμετάκλητης – δικαστικής απόφασης. Αν η κατηγορία για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση δεν ευδοκιμήσει λόγω αμφιβολιών, τότε θα έχει επιτευχθεί η πανηγυρική ηρωοποίηση των μελών του χιτλερικού αυτού κινήματος και μαζί μ’ αυτήν η τυχόν σταδιακή άνοδός του ακόμη και στην εξουσία. Άλλωστε, δεν πρέπει να λησμονηθεί ότι πάντοτε ο αδικημένος προσπαθεί με νύχια και με δόντα να αποκαταστήσει την απωλεσθείσα φήμη του στον κοινωνικό περίγυρο, πράγμα το οποίο τις περισσότερες φορές καταφέρνει.
Ας ξεφύγουμε, επομένως, από το γεγονός της ύπαρξης της χρυσής, ασημένιας ή χάλκινης αυγής κι ας κοιτάξουμε τι την έφερε ως εδώ. Ας αναλογιστούμε ότι ίσως είναι ο ακούσιος αποδιοπομπαίος τράγος του πολιτικού σκηνικού, ως συνισταμένη των διαδοχικών λανθασμένων επιλογών του πρόσφατου παρελθόντος. Ας ευφρανθούμε, όταν έρθει η ώρα απονομής της δικαιοσύνης, μόνο όμως υπό την προϋπόθεση ότι την επόμενη μέρα θα νιώσουμε καλύτεροι άνθρωποι και εξοπλισμένοι με κρίση πολίτες.

Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου 2013

Dan Brown: Αρκτικός κύκλος

Αρκτικός Κύκλος, εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 2005


     Παρελθόν αποτελεί από τη λίστα του συγγραφέα και το εναπομείναν βιβλίο του Brown που δεν είχα διαβάσει (αν εξαιρέσω τους Πεφωτισμένους και το Κώδικα Ντα Βίντσι, καθώς με δελέασαν οι κινηματογραφικές τους μεταφορές) και απορώ για το εξής: Γιατί αυτός ο άνθρωπος έχει κόλλημα με τον Ρόμπερτ Λάνγκτον από τη στιγμή που μπορεί και σκιαγραφεί με μαεστρία γυναικείους χαρακτήρες, όπως τη Ρέιτσελ Σέξτον ή την ηρωίδα του στο Ψηφιακό Οχυρό; Μάλλον διότι ο Λάνγκτον, ως φωστήρας και παντογνώστης, του δίνει μεγαλύτερη ευελιξία στην πλοκή του μύθου και μέσω αυτού ο συγγραφέας μπορεί να μας πει το "μάθημα" που διάβαζε για μήνες πριν γράψει το βιβλίο με περισσότερη ευκολία.
     Λίγα λόγια για την υπόθεση: Η κόρη του γερουσιαστή Σέξτον και υποψήφιου προέδρου των ΗΠΑ, Ρέιτσελ, αναλαμβάνει μία υπόθεση απευθείας από το Λευκό Οίκο, η οποία άπτεται του αντικειμένου του επιστημονικού της τομέα. Αν και στην αρχή δειλιάζει, καθώς σκέφτεται ότι θα μπορούσε να βλάψει την φήμη του πατέρα της, με τον οποίο οι σχέσεις της είναι κάκιστες, εντούτοις ενδίδει και συνεργάζεται με τη NASA. Η ανακάλυψη στον Αρκτικό Κύκλο ενός μετεωρίτη, με αποδείξεις εξωγήινης ζωής αποτελεί την ανακάλυψη του αιώνα και εξασφαλίζει στον νυν πρόεδρο των ΗΠΑ μια επόμενη θητεία διακυβέρνησης. Ή μήπως...και όχι;
    Έχουν ακουστεί πολλά για τον Αρκτικό Κύκλο και κυρίως ότι αποτελεί το πιο αντιεμπορικό βιβλίο του Brown. Πραγματικά απορώ. Το θεωρώ πολύ πιο προσεγμένο από το Inferno, αν κα γράφτηκε πολλά χρόνια πριν από αυτό. Η εμμονή του συγγραφέα στη σχέση της επιστήμης με τη θρησκεία περνά σε δεύτερη μοίρα εδώ, καθώς το κύριο θέμα είναι η αποδεικτική δύναμη της πρώτης ως προς την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Σαφώς και άπτεται μεγάλου θρησκευτικού υπόβαθρου, όμως ο Brown δεν το θίγει καν, όπως έκανε για παράδειγμα στον "Κώδικα". Η ικανότητά του ως πλοκογράφου αξίζει να επισημανθεί για ακόμα μία φορά, αφού πατάει σε συγκεκριμένη μανιέρα: Παρουσιάζει τους πιο άκακους χαρακτήρες ως σωτήρες και προσπαθεί να πείσει για τη μοχθηρότητα των "πιο κακών", ενώ στην πραγματικότητα μπλοφάρει. Ποτέ μη βγάλετε συμπέρασμα για το ποιος είναι καλός και ποιος όχι σε μυθιστόρημα του Brown πριν διαβάσετε τουλάχιστον το μισό βιβλίο, κι ας αναφέρει μέσα ακόμα και αποφάσεις του Άρειου Πάγου... Χρησιμοποιεί την τέχνη της σύγχυσης στον αναγνώστη, έτσι ώστε στη συνέχεια να του προκαλέσει τεράστια έκπληξη από εκεί που δεν το περιμένει. Έτσι όμως, σιγά - σιγά ο ακόλουθος - αναγνώστης του συγγράφέα μαθαίνει τα μυστικά του. Είναι, παραδείγματός χάριν, δυνατό να μην υποψιαστεί κάποιος φανατικός αναγνώστης του Dan Brown τη Σιέννα στο Inferno και να καταπιεί αμάσητο το γεγονός ότι βρέθηκε δίπλα στον καθηγητή Λάνγκτον ως η "καλή νεράιδα"; Το ποιος είναι εν τέλει ο ήρωας και ο αντιήρωας στα βιβλία του Brown είναι ρευστό και πολλές φορές ακόμα και... σχετικό.
     Η αντιστροφή των ρόλων, τα μυστικά, οι συμβολισμοί, οι ανατροπές και οι συνεχείς εκπλήξεις αποτελούν πλέον σταθερό μενού της γραφής του. Όμως, πρέπει να σας ομολογήσω ότι θέλω και κάτι ακόμα από εκείνον πλέον, πέρα από ιστορίες συνωμοσίας που ξεδιπλώνονται με μία παράλληλη διδαχή επιστημονικών θεωριών και επίδειξη γνώσεων. Θα ήθελα, ενδεχομένως, ένα βιβλίο που να ξεκαθαρίζει αρκετά νωρίς το ποιος είναι ο ύποπτος - και όχι όλοι, όπως συνήθως γίνεται στα βιβλία του - και από εκεί και πέρα να μας δημιουργούνται αμφιβολίες για τα κίνητρά του, όπως και για το πώς κατάφερε να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες. Το να μένει κανείς με την απορία ως το τέλος του βιβλίου και στις τελευταίες δέκα σελίδες, σα να βιάζεται ο μύθος να τελειώσει, να μαθαίνουμε τα πάντα, το βρίσκω αρκετά αγχωτικό, αν θέλει κάποιος αναγνώστης να απολαύσει ένα λογοτεχνικό βιβλίο και εξώφθαλμα διεκπεραιωτικό από συγγραφικής απόψεως.
    Τέλος, ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα στο οποίο αναφέρεται ο συγγραφέας είναι τα διαχρονικά παιχνίδια εξουσίας του Λευκού Οίκου, η σύγκρουση μεταξύ του προέδρου και των αντιπάλων του, μεταξύ εχθρικών ιδεολογιών και η μάχη για το ποιος θα κερδίσει σε δημόσια εικόνα. Αν είστε λάτρεις της πολιτικής ίντριγκας και των διπλωματικών, ψυχολογικών θρίλερ, σας συστήνω το βιβλίο ανεπιφύλακτα... ή όπως αλλιώς λέω: "Όλα τα βιβλία του Dan Brown, είναι βιβλία του μετρό. Σου περνάει εύκολα η ώρα." Και για αυτό περιμένουμε το επόμενό του. Παιανία - Αθήνα, όσο να πει κανείς, δεν είναι και μικρή απόσταση...

Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2013

Ξαποσταίνοντας στο Ηρώδειο


Το κόσμημα από κεχριμπάρι ήταν το μοναδικό αποδεικτικό στοιχείο, που θα μπορούσε να την ενοχοποιήσει. Είχε ξεχάσει το περιδέραιο μέσα στο ξύλινο συρτάρι του υπνοδωματίου του. Η μανία της να τον οδηγήσει σε κατατόπια ανείπωτης ευχαρίστησης εκείνο το τελευταίο βράδυ του Αυγούστου την έκανε να προβεί στο μοιραίο λάθος. Τώρα, όπως έτρεχε έξαλλη στους άδειους, αφιλόξενους δρόμους της πρωτεύουσας, παρακαλούσε μονάχα το Θεό να τη σώσει από την άμυαλη παράλειψή της. Το σχέδιό της ναυαγούσε, όπως και το πλοίο με τους εκατοντάδες τουρίστες λίγους μήνες πριν, στα ανοιχτά της Ιθάκης. Σ΄ αυτό βρισκόταν ο άντρας της, ο Ηλίας. Έκανε το ταξίδι εκείνο μόνο και μόνο, για να τη συναντήσει. Το Κιόνι αποτελούσε ένα από τα καταπράσινα χωριά του νησιού, με το υπέροχο γραφικό του λιμάνι και την πλακόστρωτη παραλία του.
Το συνέδριο των διεθνολόγων αυτή τη χρονιά λάβαινε χώρα στην Ελλάδα. Οι διοργανωτές είχαν αποφασίσει, λόγω της ανυπόφορης για πολλούς Βορειοευρωπαίους ζέστης του καλοκαιριού να διαλέξουν για τόπο διεξαγωγής ένα νησί. Το ότι θα επισκεπτόταν τη γη, που είχε γνωρίσει από τα γυμνάσια του Ομήρου στον πολυμήχανο Οδυσσέα και από την έμπνευση του μεγάλου αλεξανδρινού μας ποιητή, τής είχε εξάψει αρκετά την περιέργεια να τη ζήσει από κοντά. Να αφουγκραστεί τον πηγαιμό και να γλιστρήσει μέσα στα μονοπάτια που είχε περπατήσει ο γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας.
Ελάχιστοι σώθηκαν απ’ το ναυάγιο. Οι έρευνες κατέδειξαν τεράστια σφάλματα στη συντήρηση του πλοίου. Ο καπετάνιος έκανε ό,τι μπορούσε. Όταν, όμως, η ικανότητα έρχεται σε κόντρα με το πεπρωμένο, ο αγώνας γίνεται άνισος. Τότε παλεύεις μόνο για την τιμή των όπλων, με μοναδική εξαίρεση ίσως τον έρωτα, όπου η αρχή του επιμένοντος που νικά δίνει μια ελπίδα αισιοδοξίας στη συνεχή απόρριψη. Έτσι την κατέκτησε και ο σύζυγός της: ύστερα από πολλές προσπάθειες. Όταν επέστρεφε, στην αρχή του ειδυλλίου, σπίτι του μέσα στη λύπη και την κατήφεια, ο παππούς του, του ‘λεγε λόγια καρδιάς, λόγια παρηγοριάς:
-         «Αν και γέρος πια, η καρδιά μου ποτέ δεν μεγάλωσε. Έμεινε εκεί. Στη στιγμή που γνώρισα τη γυναίκα μου.» Ο Ηλίας, ο εγγονός του, τον κοιτούσε στα μάτια δίχως να ‘χει τη δύναμη να ξεστομίσει το παραμικρό. Δεν έδινε και πολλή σημασία στα λεγόμενά του. «Παρηγοριά στον άρρωστο», σκεφτόταν από μέσα του και έτρεχε αλλού ο λογισμός του. «Το ξέρεις ότι είχα μάθει μέχρι και ποίημα απ’ έξω για χάρη της;»
-         «Ποίημα;», έκανε με μιας ο Ηλίας, αποδιώχνοντας τους ξέφρενους συνειρμούς του και αποφασίζοντας να δώσει πλέον προσοχή στην εξιστόρηση του παππού του.
-         «Βέβαια!». Τα μάτια του ηλικιωμένου άνδρα έλαμπαν, λες και έφερναν στη μνήμη της ψυχής τους εικόνες από το πρόσφατο χθες, κι ας τον πρόδιδαν τα κάτασπρα μαλλιά του και η ξεθωριασμένη ξύλινη μαγκούρα του. «Άνοιξε το τρίτο συρτάρι του γραφείου μου. Κάτω από ένα μπλε φάκελο, υπάρχει ένα χαρτί με χειρόγραφες σημειώσεις. Βρες το και φερ΄ το μου». Ο Ηλίας υπάκουσε στην εντολή του αμέσως, σαν να εκτελούσε κάποιος λοχίας εντολή ταξίαρχου. Επέστρεψε, τρέχοντας σχεδόν, με μία σελίδα, λίγο σκονισμένη και την έδωσε στον παππού του. 
   "Δύσκολο πράγμα ο έρωτας", διάβαζε εκείνος με μάτια λίγο βουρκωμένα. Οι ακτίνες της όρασής του σάρωναν τον χρόνο που είχε περάσει. Πήρε μια βαθιά ανάσα και συνέχισε: "Ανεξιχνίαστο - απ' τα κρυφά του ίχνη. Ανεξερεύνητο - απ' την πλατωνική του υπόσταση. Άφταστο - απ' τα υψηλά του αισθήματα. Ατιθάσευτο - απ' τα θηριώδη του πάθη. Ανεξάντλητο - απ' την άπειρη αγάπη του. Ακαταμάχητο - απ' τις λογοτεχνικές του νίκες. Ανεξίτηλο - απ' την ένταση των στιγμών του. Ανείπωτο - απ' τον φόβο της έκφρασής του. Απαράμιλλο - απ' την ανεκτίμητη αξία του...". 
       Ακόμη δεν μπορούσε να λησμονήσει τα λόγια του συζύγου της, όταν της έκανε την πρόταση γάμου. «Δύσκολο πράγμα ο έρωτας...», σιγοψιθύριζε συχνά, όταν έφερνε στη μνήμη της την φωνή του, τα λόγια του, τα αγγίγματά του. Δεν μπορούσε να χωρέσει η λογική της το γεγονός ότι η πλοιοκτήτρια εταιρία, με τεράστια επιχειρηματική φήμη, με έναν πρόεδρο πασίγνωστο σε Ελλάδα και Ευρώπη, θα τοποθετούσε σε δεύτερη μοίρα τις αθώες ζωές τόσο πολλών ανθρώπων. Η πρώτη επίσημη εκδοχή έδωσε τη θέση της σε «σφάλμα του καπετάνιου». Κανείς δεν το πίστεψε.
Πάντοτε ήταν δίκαιη στη ζωή της. Δεν είχε δώσει ποτέ αφορμή για κάποια ηθικά μεμπτή πράξη. Ήταν έντιμη στους λογαριασμούς της, ειλικρινής στις υποσχέσεις της, ακριβοδίκαιη στα λόγια της. Μέχρι τη στιγμή που αποφάσισε να αποκαταστήσει η ίδια τη δικαιοσύνη για λογαριασμό άλλων, να αρπάξει το νόμο στα χέρια της. Να γίνει η Νέμεσις των ατιμώρητων και η Θέμις των αδικημένων. Η εξειδίκευσή της στο Ναυτικό Δίκαιο, η ισχυρή της φήμη ως διεθνολόγου και η γοητεία της, τής έδωσαν το απαραίτητο εισιτήριο, για να ζητήσει ραντεβού με τον ιδιοκτήτη της εταιρίας με έδρα τον Πειραιά. Αποτέλεσε σχεδόν παιχνιδάκι για εκείνη η σαγήνευσή του. Το ποντίκι ήταν έτοιμο να πιαστεί στην φάκα. Η τελευταία τους συνάντηση έγινε σε ένα νεοκλασικό εξοχικό, που διατηρούσε εκείνος στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Σπάνια σύχναζε σ’ αυτό. Μόνο όποτε ήθελε να ξεπλύνει το χρήμα του με τους λογιστές του και να ξεντύσει τις ερωμένες του με τα ίδια του τα χέρια. Έτσι κι εκείνο το βράδυ, την οδήγησε εκεί. Όλα κύλησαν σύμφωνα με το σχέδιό της. Εκείνο το βράδυ η ηδονή τον πρόδωσε. Δεν ήρθε ποτέ στο ραντεβού της με τη γυναίκα που νόμιζε για ένα ακόμη από τα εύκολα θύματά του. Αφού τον σκότωσε και εξαφάνισε όλα τα πιθανά ίχνη, ντύθηκε στα γρήγορα και έφυγε από το σπίτι. Λίγα μέτρα πιο κάτω θυμήθηκε ξαφνικά ότι το περιδέραιο που εκείνος τής είχε κάνει δώρο πριν μερικές μέρες, ήταν ξεχασμένο στο μεγάλο ξύλινο συρτάρι του υπνοδωματίου του. Δεν μπορούσε να επιστρέψει.
Άρχισε να τρέχει χωρίς προορισμό. Κουρασμένη ύστερα από λίγο, με τον ιδρώτα και τα δάκρυα να παλεύουν ποιο απ’ τα δύο θα νικήσει, ξαπόστασε σε ένα από τα παγκάκια του Ηρωδείου. Πλήθος διαφημιστικών φυλλαδίων γέμιζαν τον εξωτερικό χώρο του αρχαίου θεάτρου από τη νυχτερινή συναυλία. Οι φλέβες της πάλλονταν. Τα χέρια της έτρεμαν. Η οργή πάλευε με τη μετάνοια. Η φωτισμένη Ακρόπολη την κατασκόπευε και μαζί μ’ αυτή ο ιδιωτικός φύλακας του θύματος, που την είχε πάρει στο κατόπι εδώ και ώρα, χωρίς να τον πάρει χαμπάρι. 
Η σύλληψή της δεν άργησε. Και μαζί μ' αυτήν ήρθε κι η ομολογία της. Παραδέχτηκε τα πάντα κι αφού αρνήθηκε να προσλάβει δικηγόρο, την πέταξαν σαν πατσαβούρα μέσα στο κελί της νιώθοντας ήδη άλλος άνθρωπος. Η προσωπική της κάθαρση επιτέλους είχε επέλθει. Την επόμενη μέρα βρήκαν μέσα στο άψυχο χέρι της τα χαπάκια που είχαν περισσέψει.

Τρίτη 3 Σεπτεμβρίου 2013

Philip Kerr: Η Τριλογία του Βερολίνου - ένα αριστούργημα της νουάρ λογοτεχνίας


"Οι Βιολέτες του Μάρτη", "ο χλομός εγκληματίας" και "το γερμανικό requiem", σε μία χορταστική δόση άριστης αφηγηματικής δεινότητας, πλοκής και εν γένει λογοτεχνικού ταλέντου σε συνδυασμό με την ατμόσφαιρα του Βερολίνου πριν και μετά την πτώση του, συνθέτουν ένα από τα αριστουργήματα της νουάρ λογοτεχνίας. 

Η Τριλογία του Βερολίνου, Philip Kerr, εκδόσεις Κέδρος, 2012



     Πάντα θεωρούσα το βιβλιοπωλείο της Πολιτείας στην οδό Ασκληπιού ως έναν από τους ναούς του Βιβλίου. (Το βήτα εσκεμμένα με κεφαλαίο). Πριν τις καλοκαιρινές διακοπές και ενώ όλοι, θέλοντας και μη, έχουμε ξεκοκαλίσει το Inferno του Dan Brown, έφτασε η ώρα για κάτι "λογοτεχνικότερο", ας μου επιτραπεί η έκφραση, κάτι που να υπενθυμίζει εντονότερα τις αρετές ενός καλού βιβλίου. Έχοντας επισκεφθεί το Βερολίνο αλλά και τη Βιέννη για μεγάλο χρονικό διάστημα, η ιδέα να διαβάσω κάτι που διαδραματίζεται εκεί με εντυπωσίαζε, γιατί είναι αλήθεια ότι λάτρεψα και τις δύο πόλεις. Στην πρώτη έκανα το μεταπτυχιακό μου, όπως βλέπετε και στο προφίλ μου, και στην άλλη ένα εξάμηνο προπτυχιακών σπουδών στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus. Ακριβώς, λοιπόν, για τον παραπάνω λόγο ήμουν άκρως επιφυλακτικός για το αν θα μπορούσε να μου κερδίσει το ενδιαφέρον και την προσοχή ένα βιβλίο 1070 σελίδων, το οποίο αποτελείται από τρία διαφορετικής εντελώς πλοκής μυθιστορήματα. Κεντρικός ήρωας ο Μπέρνι Γκούντερ, ιδιωτικός αστυνομικός - ντέντεκτιβ. Δεν χρειάστηκαν παραπάνω από τρεις σειρές, για να διαισθανθώ ότι το βιβλίο που κρατούσα στα χέρια μου θα απέδιδε πλήρως σε ποιότητα την εμπορική του αξία: "Σήμερα το πρωί, στη γωνία Φριντριχστράσε και Γιούγκερστράσε, είδα δυο άντρες των μυστικών υπηρεσιών να ξεβιδώνουν την κόκκινη προθήκη της Der Stürmer απ' τον τοίχο ενός κτιρίου". Έτσι ξεκινά την ιστορία του ο ταλαντούχος μυθιστοριογράφος Φίλπ Κερ και αρχίζει την ξενάγηση στο υπέροχο, νουάρ, γεμάτο ασπρόμαυρες εικόνες διαμορφωμένες στο μυαλό, μεταδίδον τον αέρα της ατμόσφαιρας της Αλεξάντερπλατς και των βαλς της Βιέννης, βιβλίο του "Οι Βιολέτες του Μάρτη".  Η αφηγηματική του τεχνική και ο ρυθμός ανάπτυξης των χαρακτήρων αποτελούν τα κύρια προτερήματα του έργου του. Αγωνία, περιπέτεια, μυστήριο, ίντριγκες, πολεμικό και εμφυλιακό κλίμα, προδοσίες, εγκλήματα και ένα Βερολίνο στην απόλυτη ακμή και πτώση του κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο συνθέτουν το ψηφιδωτό του λογοτεχνικού του πονήματος. Λόγος άμεσος, πολλές φορές κυνικός, αρκετές άλλες βιογραφικός και μερικές αποκαλυπτικός, χωρίς ο συγγραφέας να διστάζει να χρησιμοποιήσει ως ήρωες ακόμη και ιστορικά πρόσωπα, υψηλόβαθμα στην ιεραρχία της ναζιστικής κλίμακας.
    Το τρίτο μέρος του βιβλίου - το γερμανικό ρέκβιεμ - διαδραματίζεται στην πρωτεύουσα των αυτοκρατόρων, του χορού και των τρόπων, Βιέννη. Εκεί όπου η όπερα, η Στέφανσπλατς, το καταπράσινο Γκρίντσιχ με τους αμπελώνες του και τα καμπαρέ των Βιεννέζων των μεταπολεμικών χρόνων πρωταγωνιστούν ως σιωπηλοί παρατηρητές της φαντασίας του Κερ, μέσα σε ένα σκηνικό φόνων και τεράστιων πολιτικών - και μη - μυστικών, που ανατρέπουν την πλοκή από τη μια στιγμή στην άλλη.
     Η Τριλογία του Βερολίνου, η οποία εκδόθηκε τμηματικά στην αρχή το 1989 (πρώτο μέρος), 1990 (δεύτερο) και 1991 (τρίτο), αγκαλιάζει τον αναγνώστη και δη κι εκείνον, που δεν έχει επισκεφθεί ποτέ του τις προαναφερόμενες πόλεις και τον κάνει πλέον πολίτη και κοινωνό τους, μόνο και μόνο μέσω της εξαιρετικής της γραφής. Αφήστε την φαντασία σας να οδηγηθεί στα στενοσόκακα της Alexanderplatz και του σπιτιού του Μότσαρτ και καλή σας ανάγνωση!