Αν μπορείς, του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ

Δύσκολες εποχές... Ας θυμηθούμε ένα ωραίο ποίημα...

Ο Τζόζεφ Ράντγιαρντ Κίπλινγκ ήταν Βρετανός διηγηματογράφος,
ποιητής και μυθιστοριογράφος,
κυρίως γνωστός για τις παιδικές του ιστορίες
και τις ιστορίες και τα ποιήματα
για τους Βρετανούς στρατιώτες στην Ινδία.

Αν μπορείς να κρατάς το κεφάλι ψηλά όταν γύρω σου όλοι
τον εαυτό τους εχάσαν δειλά, και για τούτο μαζί σου τα βάζουν,
στον εαυτό σου αν μπορείς να 'χεις πίστη όταν όλοι για σένα αμφιβάλλουν
μα κι αδιάφορος να 'σαι κι ορθός στις δικές τους μπροστά αμφιβολίες,
αν μπορείς να υπομένεις χωρίς ν' αποστάσεις ποτέ καρτερώντας,
ή μπλεγμένος με ψεύτες, μακριά να σταθείς, αν μπορείς απ' το ψέμα
κι αν γενείς μισητός, να μη δείξεις στρατί στο δικό σου το μίσος,
κι ούτε τόσο καλός να φανείς κι ούτε τόσο σοφά να μιλήσεις,

αν μπορείς να ονειρεύεσαι δίχως να γίνεις του ονείρου σου σκλάβος,
αν μπορείς να στοχάζεσαι δίχως τη σκέψη να κάνεις σκοπό σου,
αν μπορείς την λαμπρήν ανταμώνοντας Νίκη ή τη μαύρη φουρτούνα,
να φερθείς με τον ίδιο τον τρόπο στους δυο κατεργάρηδες τούτους,
αν μπορείς να υποφέρεις ν' ακούς την αλήθεια που ο ίδιος σου είπες,
στρεβλωμένη από αχρείους, να γενεί μια παγίδα για ηλίθιους ανθρώπους,
ή αν τα όσα η ζωή σού έχει δώσει αντικρίσεις συντρίμμια μπροστά σου,
κι αφού σκύψεις, ν' αρχίσεις ξανά να τα χτίζεις με σκάρτα εργαλεία,

αν μπορείς να σωριάσεις μαζί τ' αγαθά και τα κέρδη σου όλα,
κι αν τολμήσεις με μια σου ζαριά όλα για όλα να παίξεις
και να χάσεις τα πάντα και πάλι απ' την πρώτη σου αρχή να κινήσεις,
και να μην ψιθυρίσεις ποτές ούτε λέξη για τα όσα έχεις χάσει,
κι αν μπορείς ν' αναγκάσεις με βία, την καρδιά σου, τα νεύρα, το νου σου,
να δουλέψουν για σέναν ακόμα κι αφού τσακιστούνε στο μόχθο,
και ν' αντέξεις σ' αυτό σταθερά όταν τίποτε εντός σου δεν θα 'χεις
άλλο εξόν απ' τη θέληση που όρθια θα κράζει σε τούτα «Κρατάτε»,

αν μπορείς να μιλάς με τα πλήθη κι ακέριος στο ήθος να μένεις,
ή αν βρεθείς με ρηγάδες χωρίς τα μυαλά σου να πάρουν αέρα,
κι αν ποτέ, ούτε οι φίλοι ούτε οι εχθροί να σε κάνουν μπορούν να πονέσεις,
τον καθένα αν ζυγιάζεις σωστά και κανέναν πιο πρόσβαρα απ' άλλον,
αν μπορείς να γεμίζεις το αμείλιχτο ένα λεφτό της κάθε ώρας
στην αξία των εξήντα μοιραίων δευτερόλεφτων της διαδρομής του,
τότε θα 'ναι όλη η Γη σα δικιά σου, ως και κάθε που υπάρχει σε τούτη,
και —περισσότερο ακόμα— θε να 'σαι ένας άνθρωπος πλέριος, παιδί μου.

Ο μονόλογος ενός καθ' ομολογία παράλογου

Αγαπητοί φίλοι,

η συγκίνηση μεγάλη και η προσμονή ακόμη μεγαλύτερη: Το έργο μου "ο μονόλογος ενός καθ' ομολογία παράλογου" (παραλόγου ο λόγιος τύπος) ανεβαίνει στο θέατρο Αλκμήνη στον Κεραμεικό τον ερχόμενο Νοέμβριο σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνας Νικολαΐδη και ερμηνεία Γεράσιμου Σκιαδαρέση.

Το έργο αποτελεί προϊόν ενός πνιγμού, μιας ανάγκης για την αλήθεια. Και πριν σας πω δυο λόγια για αυτό, οφείλω να αναφερθώ στη σπίθα της δημιουργίας του. Ήταν Μάρτιος του 2015, όταν η σκηνοθέτης Κωνσταντίνα Νικολαΐδη εντόπισε ένα κείμενό μου στο προσωπικό μου ιστολόγιο που είχε τον τίτλο: «Ο μονόλογος ενός καθ’ ομολογία παράλογου». Το μικρό αυτό διήγημα, θα 'ταν δε θα 'ταν μια σελίδα, είχε να κάνει με έναν πολιτικό, ο οποίος είχε αποφασίσει με μεγάλο ψυχικό σθένος να παραιτηθεί από το αξίωμα του εκφωνώντας τον τελευταίο του λόγο στη Βουλή και αναφέροντας με ειλικρίνεια τα κακώς κείμενα της σύγχρονης πολιτικής ζωής του τόπου. Η ιδέα να ανέβει ένας τέτοιος μονόλογος στο θέατρο συνάρπασε την Κωνσταντίνα, μου το πρότεινε κι έτσι ανέλαβα τη συγγραφή ενός κειμένου, που αποτελεί αποτέλεσμα της υπαγόρευσης πρώτα της ψυχής μου κι ύστερα του νου. Η επαφή μου με το θέατρο μέχρι τότε συνέπιπτε με αυτή ενός θεατή και ένθερμου οπαδού του θεάτρου: είχα παρακολουθήσει δεκάδες θεατρικά και είχα διαβάσει άλλα τόσα έργα μεγάλων δημιουργών.

Το έργο, αγαπητοί φίλοι, είναι σουρεαλιστικό και αυτό, γιατί μιλά για την αλήθεια όσο οξύμωρο κι αν αυτό φαίνεται. Μια αλήθεια που πολύ φοβάμαι πως δεν πρόκειται να ακουστεί από στόμα πολιτικού. Τόσο απλό πράγμα η αλήθεια μα και τόσο δύσκολο παράλληλα. Έναυσμα της συγγραφής η αγανάκτηση και η αδήριτη ανάγκη να βρεθεί ένας ή μία πολιτικός, οι οποίοι κάποια στιγμή θα ξεχάσουν τα κομψά ρούχα που τους «τυλίγουν» και θα θυμηθούν τον άνθρωπο που κρύβεται μέσα από αυτά. Μιλάμε καθημερινά για ανθρώπους, ξέρετε και έχουμε ξεχάσει την ανθρωπιά στη γωνία. Επομένως, ναι. Το έργο αυτό είναι καθαρά σουρεαλιστικό. Χαίρομαι πολύ που θα δοθεί στο θεατρικό κοινό η ευκαιρία να δει τους κυβερνώντες, όπως θα έπρεπε να είναι ή έστω όπως την τελευταία στιγμή θα μπορούσαν να γίνουν. Οφείλεται μία «συγγνώμη» εδώ και χρόνια σε έναν λαό που δοκιμάζεται, σε έναν λαό που υπέκυψε στο δόλωμα των εύκολων λύσεων. Σ’ αυτό το έργο, λοιπόν, έρχεται αυτή η συγγνώμη έστω και αργοπορημένα.

Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, Κωνσταντίνα Νικολαΐδη, Κώστας Λεϊμονής