Ο 4ος τοίχος

Αγαπητοί φίλοι και αναγνώστες,

αν και θα έπρεπε να δημοσιεύω πιο συχνά, ο χρόνος που μου τρώει το κύριο επάγγελμά μου, η δικηγορία αφενός και η απασχόλησή μου με το νέο θεατρικό έργο που γράφω, "το Κλουβί" αφετέρου, δεν μου επιτρέπουν να συγκεντρώνομαι και να γράφω όσα δεκάδες θέματα μου έρχονται στον νου καθημερινά. Από την πλήρη αδιαφορία των μέσων μαζικής ενημέρωσης για την περίπτωση του 18μηνου παιδιού Παναγιώτη - Ραφαήλ που δίνει μάχη για να κρατηθεί στη ζωή (προφανώς για να μη χαλάσουν την εικόνα της κυβέρνησης, η οποία εθελοτυφλεί) μέχρι τον πόλεμο στην ταλαιπωρημένη Συρία, τα νόμπελ Λογοτεχνίας 2018 και 2019 και άλλα τόσα επίκαιρα ζητήματα.

Σήμερα συμπληρώθηκε ακριβώς ένας χρόνος από την πρεμιέρα του δεύτερου θεατρικού μου έργου "Ο Ιατροδικαστής ή στη μνήμη της Έλλης Λαδά" που ανέβηκε πέρσι στο θέατρο Αλκμήνη και με αφορμή αυτό το γεγονός θα ήθελα να σας αναφέρω το εξής: Αν και αντιφατικό, θα το αναφέρω. Η παράσταση εισέπραξε διθυραμβικές κριτικές από τους δημοσιογράφους και από το κοινό που την παρακολούθησε, το οποίο άρχισε να αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο προς το τέλος των παραστάσεων. Εντούτοις θα σας συμβούλευα να παρακολουθείτε παραστάσεις που το λέει η καρδιά σας να πάτε. Υπάρχει τέτοιος διαφημιστικός καταιγισμός, με αποτέλεσμα να αποπροσανατολίζεται το κοινό (θεατρόφιλο ή μη, θεατρικό ή μη) και να ακολουθεί τα φώτα και τους προβολείς αντί για το τι πραγματικά θα ήθελε να παρακολουθήσει ή έχει την περιέργεια να παρακολουθήσει. Είναι αντιληπτό από τον καθένα ότι όσο περισσότερα χρήματα επενδύσει ένας θεατρικός παραγωγός στην πλύση εγκεφάλου του κοινού, τόσο περισσότερο θα ακουστεί η παράσταση. Αυτό ως ένα βαθμό είναι υγιές στο πλαίσιο ενός ομαλού ανταγωνισμού της αγοράς της τέχνης (διότι δυστυχώς η τέχνη αποσκοπεί τις περισσότερες φορές στο εύκολο χρήμα παρά στη πομπή μηνυμάτων, ασχέτως αν στο τέλος τα περνάει). Παρατηρείται, όμως, συχνά το φαινόμενο θεατές, οι οποίοι πηγαίνουν στο θέατρο 2 με 3 φορές τον χρόνο (και ίσως λέω και πολλές) να επισκέπτονται άκριτα παραστάσεις που έχουν δει στην τηλεόραση ή που έχουν μεγάλα ονόματα στους βασικούς ρόλους και φεύγοντας από την παράσταση να νιώθουν κενοί, ή ότι δεν πήραν τίποτα ή ακόμη χειρότερα ότι "έχασαν τα λεφτά τους". Σε αυτό το σημείο να τονίσω ότι ανεξαρτήτως είδους και επιπέδου παράστασης, ανεξαρτήτως αριθμού προβών ή καταβολής πολλών χρημάτων, αυτό που πληρώνεται είναι ο κόπος όλων των συντελεστών να εξάγουν ένα άρτιο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Επομένως πληρώνεται όλο το πριν μαζί με το δίωρο μετά και όχι μόνο τα 120 ή 90 ή 60 λεπτά που βλέπει κανείς πάνω στη σκηνή. Και αυτή η διευκρίνιση γίνεται, διότι ακούω πολλές φορές θεατές να λένε "Τι; Έδωσα για παράσταση 1,5 ώρας 25 Ευρώ; Πολλά!" Ή το άλλο; "Έδωσα για έναν μονόλογο 20 Ευρώ; Πολλά!" Και εδώ έρχεται ως απάντηση αυτό που μόλις ανέφερα παραπάνω.

Επομένως, αυτό που θα ήθελα να προτείνω είναι το εξής: Ναι μεν ο καθένας να ακολουθεί με ελεύθερη προαίρεση το ένστικτό του και τις προτιμήσεις του αλλά να γνωρίζει τι ακριβώς θα πάει να δει. Στην θεατρική αναβίωση, για παράδειγμα, ελληνικής ταινίας (συνήθως κωμωδίας) στο σανίδι θα πρέπει να γνωρίζει ότι δεν θα βγει καλύτερος άνθρωπος από τη θεατρική αίθουσα αλλά απλώς θα έχει μία πολύ καλύτερη διάθεση από αυτή που μπήκε. Θα πρέπει να γνωρίζει, αν πάει να δει έναν ηθοποιό που παίζει συνήθως αστείους ρόλους, ότι στη συγκεκριμένη λόγου χάρη παράσταση θα δει δράμα ή ότι το έργο θα είναι κοινωνικού χαρακτήρα, άρα δεν πρόκειται να γελάσει, με αποτέλεσμα να μην του φταίει εν τέλει η παράσταση (που δεν γέλασε) αλλά η ίδια του η επιλογή. Θα πρέπει να γνωρίζει ότι ένα άρτιο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα στο θέατρο δεν ταυτίζεται πάντα ή απαραίτητα με το πόσες αφίσες θα δει στο μετρό.

Αφήστε την υπόθεση να κεντρίσει το ενδιαφέρον σας, αφήστε το ένστικτο να σας οδηγήσει και κυρίως ακολουθήστε τον σεβασμό προς τον τέταρτο τοίχο (τέταρτος τοίχος ονομάζεται η αόρατη πλευρά του χώρου μιας θεατρικής σκηνής, το νοητό εκείνο σημείο που ενώνει τον κόσμο όπου διαδραματίζεται το έργο με το κοινό της θεατρικής τέχνης) . Κανένας ηθοποιός δεν είναι φίλος μας, επειδή τον γνωρίζουμε τηλεοπτικά ή τον έχουμε δει σε άλλες δουλειές. Ο ηθοποιός πρέπει να θεωρείται σαν ένας ξένος που ως διαβατήριο για την καλλιτεχνική μας χώρα διαθέτει την ερμηνεία του, αλλιώς απομυθοποιείται από την ιδιαίτερη καλλιτεχνική του διάσταση και ο τέταρτος τοίχος γκρεμίζεται.

Σας χαιρετώ εγκάρδια και σας εύχομαι μία όμορφη θεατρική σαιζόν!

Κώστας