Δύο ποιήματα − του Μαρκ Στραντ (frear.gr)

Ο ΕΡΧΟΜΟΣ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ (THE COMING OF LIGHT)

Ακόμη και τόσο αργά συμβαίνει:

Ο ερχομός της αγάπης, ο ερχομός του φωτός.

Ξυπνάς και τα κεριά ανάβουν σαν από μόνα τους,

αστέρια μαζεύονται, όνειρα ξεχύνονται στα μαξιλάρια σου,

αναδίδοντας ζεστά μπουκέτα ανέμου.

Ακόμη και τόσο αργά τα κόκαλα του κορμιού αστράφτουν

κι η σκόνη τού Αύριο λαμποκοπά στην ανάσα.

ΛΕΣ ΛΟΙΠΟΝ (SO YOU SAY)

Είναι όλα στο μυαλό, λες, και δεν έχει

καθόλου να κάνει με την ευτυχία. Ο ερχομός του κρύου,

ο ερχομός της ζέστης, το μυαλό έχει όλο τον καιρό στον κόσμο.

Παίρνεις το χέρι μου και λες κάτι θα συμβεί,

κάτι ασυνήθιστο για το οποίο ήμασταν πάντα προετοιμασμένοι,

σαν τον ήλιο που φτάνει μετά από μια μέρα στην Ασία,

σαν το φεγγάρι που αναχωρεί μετά από μια νύχτα μαζί μας.

Μετάφραση Κώστα Λιννού, αναδημοσίευση από το Περιοδικό Λόγου και Τέχνης frear.gr "http://frear.gr/?p=10431"

Οδός ονείρων

Όταν άκουγα την ερώτηση "ποια όνειρα έχεις;" ή "τι θέλεις να γίνεις, όταν μεγαλώσεις;" πίεζα τα μάτια μου με δύναμη, άνοιγα ελαφρώς το στόμα μου, ώστε να εκβάλλω το καυσαέριο της σκέψης και το μυαλό μου πήγαινε σε παιδικές επιθυμίες, όπως το να γεμίσω το δωμάτιό μου με παιχνίδια, να έχω πολλούς φίλους, να πετάξω με το αεροπλάνο και άλλα πολλά και ξεχασμένα. Όταν εγκατέλειψα μια για πάντα την παιδική ηλικία, μορφώθηκα, ύστερα πήρα μεταπτυχιακό και παρά...μορφώθηκα και έπειτα μπήκα στον επαγγελματικό στίβο. Οι καθημερινοί ρυθμοί έγιναν έντονοι, οι οικογενειακές απαιτήσεις πολλαπλές και οι επαγγελματικές προκλήσεις καραδοκούσαν στη γωνία. Έτσι πέρασε ο καιρός και είχα ξεχάσει να συνεχίζω να ονειρεύομαι. Το τελευταίο σημείωμα που έστειλα στον (Φινλανδό) Άγιο Βασίλη - από εδώ και πέρα τα παιδιά να απευθύνονται μόνο σε "εγχώριους...", χρονολογείται δυο τρία χρόνια πριν πεθάνει η γιαγιά μου τη μέρα των γενεθλίων μου. Της είχα υποσχεθεί να τη θυμάμαι πάντα. Χαίρομαι τόσο πολύ που θα το καταφέρνω! Τότε, λοιπόν, παράτησα τα όνειρα στην άκρη. Ίσως γιατί ένιωθα κορεσμό ή ίσως γιατί μεγάλωσα ή αποφάσισα να μεγαλώσω ή αποφάσισαν να με μεγαλώσουν.

Αυτή η ιστορία πάνω - κάτω ακολουθεί όλους μας. Με άλλα πρόσωπα, άλλα παιχνίδια, άλλους τόπους μα με κοινά όνειρα. Γιατί, ποιος αμφισβητεί ότι ο καθένας μας ήθελε το καλό όλων γύρω του και ως συνέπεια και το δικό του καλό; Διάβαζε, μου 'λεγαν. Να μορφωθείς και να βγάλεις χρήματα. Αλλιώς πώς θα ζήσεις; Η μόρφωση (δυστυχώς όχι η παιδεία) ταυτιζόταν με το χρήμα. Μορφωμένος ίσον πλούσιος. Έπειτα το χρήμα ταυτίστηκε με την εξυπνάδα κυρίως και είχαμε την ακμή της φοροδιαφυγής και της ψευτοπολιτικής. Έβλεπα μπροστά στα μάτια μου να ξετυλίγεται ένα κινηματογραφικό φιλμ με γραφικές φιγούρες για πρωταγωνιστές. Έβλεπα ηγέτες της τότε πολιτικής σκηνής να μαζεύουν πλήθη κόσμου κάτω απ' τα παραθύρια τους. Οι ψηφοφόροι έκαναν καντάδες κι εκείνοι ένιωθαν ότι είχαν πετύχει τον στόχο τους: να τους ερωτευτεί ο λαός. Κι εκεί πάλι έφερνα στο νου ως αυθόρμητο παραλληλισμό μια πανευτυχή οικογένεια που φαίνεται τόσο χαμογελαστή και ευκατάστατη μπροστά στους τρίτους και στη συνέχεια οι σύζυγοι απατούν ο ένας τον άλλο και το παιδί τους μεγαλώνει παραμελημένο με το πλαστικό χρήμα των πιστωτικών καρτών. Τα έβλεπα όλα αυτά και έλεγα ότι κάτι δεν έκανα καλά. Ότι μεγάλωνα με το σταυρό στο χέρι, ότι δεν θα χρησιμοποιούσα ψέματα για να προσελκύσω πελάτες, ότι ο κώδικας των ηθικών μου αξιών έφτανε μέχρι ενός ορισμένου σημείου. Είχα ένα όριο. Το όριο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και όταν έβαζα το κουστούμι μου, πρόβαινα πάντα στο απαραίτητο μέτρημα: Αν η αξία του ξεπερνούσε τη δική μου ως ανθρώπου, τότε είχα πρόβλημα. Και πάντοτε, όταν το φοράω, αναρωτιέμαι αν χάλασα, αν η αξία μου είναι μικρότερη από αυτή του κουστουμιού μου. Ως τώρα η απάντηση είναι αρνητική. Αλλά φοβάμαι. Φοβάμαι ότι κάποια στιγμή θα ενδώσω στην εύκολη λύση και ότι μεγαλώνοντας θα γίνω τόσο μικρός, ώστε το λαμπερό κουστούμι να απορροφήσει κάθε ίχνος ανθρωπιάς που κρύβω μέσα μου.

Πριν κάποια χρόνια αναρωτιόμασταν αν θα ξενυχτούσαμε μαζί με τους φίλους μας πίνοντας μπίρες. Ύστερα, αν θα δυσαρεστούσαμε το γούστο της κοπέλας μας για το δώρο που της είχαμε πάρει, μετά μας απασχολούσε ποια μάρκα αυτοκινήτου θα ήταν καλύτερη να αγοράσουμε τώρα που έχουμε λεφτά (2004), ύστερα τι κινητό τελευταίας τεχνολογίας να πάρουμε. Στην αρχή του τέλους προβληματιζόμασταν ποιος να μας έλεγε την αλήθεια ο Παπανδρέου ή ο Καραμανλής; Αναρωτιόμασταν αν το δημοψήφισμα έγινε για ψυχολογικούς λόγους και πριν μία μόλις μέρα δεν ξέραμε τι νόμισμα θα έχουμε. Όμως, τι μετράει τελικά στην καθημερινότητά μας; Το νόμισμα ή το τι νομίζουμε για αυτήν; 

Έχει έρθει το σημείο μηδέν. Δεν γνωρίζω τι θα ήταν καλύτερο. Να έμενα στην παρέα μέχρι αργά το βράδυ και να μη μεγάλωνα; Να μην συμμετείχα σε πολιτικές συζητήσεις ή να μην νοιαζόμουν για το ρομαντικό δώρο; Αυτή τη στιγμή ξέρω μονάχα το εξής: Ότι όταν ο ήλιος ανατέλλει, ο Γάλλος σηκώνεται αγουροξυπνημένος και λέει μπονζούρ στον πύργο του Άιφελ, ο Άγγλος πετάγεται χαρούμενος καλημερίζοντας το Μπιγκ Μπεν, ο Γερμανός ξυπνά ακριβώς στις 6.32 χαιρετώντας την Πύλη του Βρανδεμβούργου, ο Φινλανδός σηκώνεται κάποια στιγμή μέσα στη συνεχή μέρα περιμένοντας τον Άγιο Βασίλη, ο Ισπανός ξυπνά επιφυλακτικός κοιτάζοντας το άγαλμα του Κολόμβου και ο Έλληνας... Ο Έλληνας σηκώνεται σκυφτός, μα με ένα αόρατο ανάστημα. Ο Έλληνας, που έχει κάνει τόσα πολλά λάθη αλλά έχει υποστεί δυσανάλογες τιμωρίες. Ο Έλληνας που χθες ποδοπατήθηκε πρέπει να αποδείξει το αυτονόητο: ότι όταν και όπως εκείνος ξυπνά, βλέπει πάντα την Ακρόπολη. Και όσο κι αν προς στιγμή ηρεμεί, άλλο τόσο βάρος επωμίζεται. Γιατί; Γιατί πρέπει να την παραδώσει λίθο λίθο, όπως ακριβώς την παρέλαβε από την Ιστορία. Αυτή αποτελεί τη μοναδική του ευθύνη μα και την ακατανίκητη ελπίδα του. Η Ακρόπολη, που σαν συννεφάκι στο πίσω μέρος του μυαλού του, έχει ανάγκη από κληρονόμους με αξιοπρέπεια. 

Αυτό αν καταφέρουμε, μόνο τότε η οδός Ονείρων θα μας οδηγήσει στην παιδική κάθαρση. Γιατί αυτή διακαώς ζητούμε. Να επαναφέρουμε το παιδί που προσωρινά έχει θαφτεί μέσα μας. Αν δεν το καταφέρουμε, τότε ασχέτως πλούτου ή νομίσματος, η οδός Ονείρων θα οδηγεί πάντα σε αδιέξοδο και η κλεμμένη Καρυάτιδα θα παραμείνει για πάντα ορφανή.

*Υγ. Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή την παραπάνω φωτογραφία, που έβγαλα μαζί με κάποιους φίλους τις προάλλες και απεικονίζει το όνομα της οδού πάνω σε ένα εύθραυστο, γυάλινο τζάμι.

Μ' αρέσεις άμα σωπάινεις, του Πάμπλο Νερούδα, σε μετάφραση Γιώργου Κεντρωτή

Σαν σήμερα, το 1904, γεννήθηκε ο μεγάλος ποιητής Πάμπλο Νερούδα. Παραθέτω ένα από τα αγαπημένα μου ποιήματά του.

Μ’ αρέσεις άμα σωπαίνεις, επειδή στέκεις εκεί σαν απουσία
κι ενώ μεν απ’ τα πέρατα με ακούς,
η φωνή μου εμένα δεν σε φτάνει.
Μου φαίνεται ακόμα ότι τα μάτια μου σε σκεπάζουν πετώντας
κι ότι ένα φιλί, μου φαίνεται,
στα χείλη σου τη σφραγίδα του βάνει.

Κι όπως τα πράγματα όλα ποτισμένα είναι από την ψυχή μου,
έτσι αναδύεσαι κι εσύ μες απ’ τα πράγματα,
ποτισμένη απ’ τη δική μου ψυχή.
Του ονείρου πεταλούδα, της ψυχής μου εσύ της μοιάζεις έτσι,
σαν όπως μοιάζεις και στη λέξη μελαγχολία, καθώς ηχεί.

Μ’ αρέσεις άμα σωπαίνεις, επειδή στέκεις εκεί σαν ξενιτιά.
Κι άμα κλαις μου αρέσεις,
απ’ την κούνια σου πεταλούδα μικρή μου εσύ.
Κι ενώ μεν απ’ τα πέρατα με ακούς,
η φωνή μου εμένα δεν μπορεί να σ’ αγγίξει:
Άσε με τώρα να βυθιστώ κι εγώ σωπαίνοντας
μες τη δική σου σιωπή.

Άσε με τώρα να σου μιλήσω κι εγώ με τη σιωπή
τη δικιά σου
που είναι απέριττη σα δαχτυλίδι αρραβώνων
και που λάμπει σαν αστραπή.
Είσαι όμοια με την νύχτα, αγάπη μου,
η νύχτα που κατηφορίζει έναστρη.
Απόμακρη και τόση δα και απ’ τα αστέρια φτιαγμένη
είναι η δικιά σου σιωπή.

Μ’ αρέσεις άμα σωπαίνεις, επειδή στέκεις εκεί σαν απουσία.
Μακρινή κι απαρηγόρητη, σα να σε σκέπασε χώμα.
Μια λέξη μόνο αν πεις, ένα χαμόγελο – μου αρκεί
για να πανηγυρίσω που είσαι εδώ κοντά μου ακόμα.

Η ευθανασία των ιδεών: Ευρώπη, adieu!

Μια φορά κι έναν καιρό υπήρχαν κάποιες αλληλουχίες βάσεως του DNA, που ονομάζονταν γονίδια. Τα γονίδια αυτά διασκορπίστηκαν σαν χρυσόσκονη από τον Θεό πάνω σε όλη τη γη. Τα πιο ζεστά, αυθόρμητα, απερίσκεπτα αλλά και φιλότιμα έπεσαν πάνω στο νότιο μέρος της Γηραιάς Ηπείρου, ενώ τα υπόλοιπα ψυχρά, στυγνά, φιλόδοξα και αυστηρά στο βόρειο μέρος της. Οι άνθρωποι που φύτρωσαν, λοιπόν, από αυτή τη θεϊκής προέλευσης σπορά απέκτησαν και τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά των γονιδίων. Μόνο που στον Βορρά, κοντά στα νερά του Ρήνου, ο χιονιάς ενέτεινε στο πολλαπλάσιο τις ιδιότητες κάποιων γονιδίων και οι άνθρωποι εκεί ήταν αρκετά πιο ψυχροί από του υπόλοιπους, αρκετά πιο φιλόδοξοι και αρκετά πιο αυστηροί. Πίστευαν ότι κατάγονταν από μια ευλογημένη φυλή, που στη συνέχεια την αποκαλούσαν "άρια".

Η φυλή αυτή αναπτύχθηκε, έκανε καλή οικονομία, ανέπτυξε δομές και δημιούργησε ένα καλοκουρδισμένο σύστημα με συνέπεια ένα καλά οργανωμένο κράτος και μια άριστη ποιότητα ζωής για τους πολίτες του. Όμως, δεν της έφτανε αυτό. Για να δείξει πόσο πλούσια, έξυπνη και ζηλευτή χώρα ήταν, έπρεπε να επιβληθεί στους πιο αδύναμους. Το επιδίωξε αρκετές φορές, αλλά οι προσπάθειές της απέβησαν τελικά άκαρπες, αφού και οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι είχαν εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και την ίδια ουσιαστικά νικημένη κατά κράτος. Όμως μια τέτοια φυλή με τέτοια γονίδια δεν είναι ποτέ δυνατόν να χάσει. Έτσι, κάνοντας χρήση της πανουργίας των γονιδίων της, σκέφτηκε να προσεγγίσει τον πόλεμο με την ειρήνη και να δημιουργήσει ένα οικοδόμημα τέτοιο, ώστε ως άλλος Δούρειος Ίππος να διοικεί σιωπηρά τα υπόλοιπα κράτη - μέλη του. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ύστερα από κάποια χρόνια ήταν γεγονός.

Κι ύστερα απ' αυτή την αναγκαία εισαγωγή, ας περάσουμε στο φλέγον ερώτημα: Πού ανήκει η Ελλάδα; Ανήκει στη Δύση ή ανήκει στην Ανατολή; Ανήκει στον Βορρά ή στον Νότο; Έξι χρόνια παλεύουμε να καταλάβουμε για ποιο λόγο τιμωρούμαστε με το μαστίγιο τόσο σκληρά. Ίσως να έφταιξαν οι αρχαίοι φιλόσοφοι που δεν άφησαν διαθήκη και μας κληροδότησαν τις σοφίες τους εξ αδιαθέτου, τις οποίες καπηλέυτηκαν φέρνοντάς τες τώρα απέναντί μας οι Ευρωπαίοι εταίροι μας. Τι ωραία που θα ήταν αν πράγματι υπήρχε αυτό το αλληλέγγυο μόρφωμα των λαών εν ειρήνη διατεταγμένων... Πόσο ιδανική θα φάνταζε η συμβίωση χωρίς σύνορα σε έναν κόσμο που ο ένας θα βοηθούσε τον άλλο ανιδιοτελώς ή με κάποια εντελώς συμβολικά ωφελήματα... Ας μη γελιόμαστε. Είμαστε εκτός Ευρώπης εδώ και πολύ καιρό. Ίσως και από την πρώτη μέρα που μπήκαμε, διότι κατοικήσαμε ένα σπίτι το οποίο δεν ήταν δικό μας. Ο αρχιτέκτονας είχε δανειστεί τις ιδέες μας και εμείς είχαμε μισθώσει ες αεί το ακίνητο που σχεδίασε. Είμαστε εκτός Ευρώπης, διότι μας ξεγέλασαν. Ισονομία, ισοπολιτεία και ισότητα μας έταξαν. Το βέτο της εθνικής κυριαρχίας καταποντίστηκε, απορροφήθηκε από τις δημοκρατίες των υπόλοιπων χωρών. Πώς να αντιδράσει, άλλωστε, μια αδύναμη και φτωχή εν τοις πράγμασι (άλλο στα στατιστικά) χώρα μπροστά σε 17 ή 27 ή και 37 στο μέλλον άγρια στόματα που της μιλούν ακατάπαυστα για οφειλές, χρέη, υποσχέσεις και τραγωδίες;

Το δημοψήφισμα (ή και διχοψήφισμα, θα φανεί σε δυο τρεις μέρες ποια έννοια θα επιλεγεί τελικά) χρησιμοποιήθηκε ως ένα άκρως επικοινωνιακό κόλπο. Η συμφωνία θα υπογραφόταν. Ο λαός, όμως, ήθελε να ξεσπάσει. Να πει όχι στη μιζέρια, στον συνεχώς αυξανόμενο πλούτο, στην υποτέλεια. Ταύτισε το όχι του '41 με το όχι του '14. Μπέρδεψε τον εκδικητικό χαρακτήρα των εκλογών με τον αποφασιστικό χαρακτήρα ενός δημοψηφίσματος, μιας λαϊκής εντολής - συμβουλής προς τον Πρωθυπουργό, ο οποίος γλίτωσε την πτώση και την εσωκομματική του ανταρσία βάζοντας στη μέση το εκλογικό σώμα και δη τους οπαδούς του. Ο κόσμος, όμως, είχε ανάγκη να πει το όχι, ξανά στους Γερμανούς. Γνώριζε η πλειοψηφία του ότι τα πράγματα δεν μπορούν να πάνε πίσω, ότι η συμφωνία θα υπογραφεί και θα είναι και δυσβάσταχτη. Έπρεπε, εντούτοις, να φωνάξει.

Παράλληλα τα ιδιωτικά κανάλια σαν άλλοι ψευδοπροφήτες άρχισαν να κατακεραυνώνουν την επιλογή αυτή σε συνδυασμό με τις κλειστές τράπεζες. Ρωτούσαν τους ταλαιπωρημένους συνταξιούχους τι θα κάνουν τα 120 ευρώ ή αν είναι ευχαριστημένοι με την απόφαση του Πρωθυπουργού για δημοψήφισμα. Ήθελαν να τους προκαλέσουν πόνο και αυτόν τον πόνο να τον πουλήσουν προς τα έξω εισπράττοντας ναι. Τι χυδαίο... Τι ελεεινό... Τι τρισάθλιο... Δεν μπορώ να ξεχάσω τη σκηνή που ένας ρεπόρτερ μεγάλου ιδιωτικού καναλιού, όταν ρώτησε καταπονημένο συνταξιούχο γύρω στα 80 χρόνια αν ταλαιπωρείται έξω απ' την τράπεζα τόση ώρα (ερώτηση ρητορική δηλαδή κατά τον δημοσιογράφο), εκείνος του απάντησε ότι για χάρη του όχι και της αξιοπρέπειάς του προτιμά να ταλαιπωρηθεί. Ο ρεπόρτερ δεν τον άφησε να συνεχίσει και τον έσπρωξε, παρά λίγο να τον ρίξει κάτω, ώστε να τον απομακρύνει από το πλάνο και του έκοψε βίαια το λόγο. Αυτή είναι η δημοκρατία μας; Έτσι υποστηρίζεται μια πολιτική άποψη;

Δε θα κρίνω το γεγονός ως νομικός ότι το δημοψήφισμα ήταν αντισυνταγματικό, ούτε ότι διεξήχθη μέσα σε απελπιστικά γρήγορο χρονικό διάστημα, ούτε ότι ο ελληνικός λαός κλήθηκε να απαντήσει πάνω σε μία πρόταση που δεν ίσχυε και είχε αποσυρθεί. Τι σημασία έχουν όλα αυτά άλλωστε... Ο λαός διψούσε για όχι. 

Ακούω ότι την Κυριακή είτε υπογράφουμε νέα συμφωνία - μνημόνιο είτε βγαίνουμε από το ευρώ. Δεν με απασχολεί τι θα γίνει τελικά. Και ξέρετε γιατί; Γιατί δεν μπορεί να μου φύγει από τον νου η εικόνα της γιαγιάς που περίμενε στην ουρά επί έξι ώρες για να πάρει τα 120 ευρώ και να δώσει τα μισά στα άνεργα παιδιά της και ό,τι περισσέψει χαρτζιλίκι για τα εγγόνια της. Ίσως αν μείνουμε στο Ευρώ, να παραμείνουμε και Ευρωπαίοι. Ίσως αν μείνουμε στο Ευρώ, τα εγγόνια της αξιολάτρευτης γιαγιάς να φάνε προς το παρόν λίγη παραπάνω σοκολάτα. Το μέλλον, όμως, όλων μας φαίνεται αβέβαιο, όπως η πορεία ενός διάττοντος αστέρος. Κανείς δεν ξέρει σε ποιο σημείο ακριβώς θα πέσει.

Διχοψήφισμα

Φίλες και φίλοι,

ως νομικός και ως πολίτης αισθάνομαι την αδήριτη ανάγκη να πω δυο λόγια για την επικαιρότητα.

Παίρνω ως δεδομένο ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας την Παρασκευή 3 Ιουλίου δεν θα κρίνει αντισυνταγματικό το αντισυνταγματικό δημοψήφισμα και αν με ρωτήσετε γιατί, οι λόγοι είναι καθαρά πολιτικοί. Δεν δύναται να ακυρωθεί / ανακληθεί μία διαδικασία που ο ίδιος ο Πρωθυπουργός έτσι κι αλλιώς είναι αποφασισμένος να ακολουθήσει. Επομένως, για ποιο λόγο να του δυσκολέψει τη ζωή του το Ανώτατο Δικαστήριο; Αρκετά έχει τραβήξει αυτή η χώρα. (Αντισυνταγματικό θεωρώ το δημοψήφισμα καθώς έχει να κάνει με μη κρίσιμο εθνικό θέμα όπως π.χ. αλλαγή μορφής πολιτεύματος ή άμεση αλλαγή νομίσματος, όπως απαιτεί το άρθρο 44 του Συντάγματος και επίσης έχει δημοσιονομικό χαρακτήρα, πράγμα που το αποκλείει έτσι να υπαχθεί στην δεύτερη περίπτωση περί σοβαρού κοινωνικού ζητήματος.)

Το δημοψήφισμα εκ φύσεως χωρίζει τους ανθρώπους - φορείς της γνώμης σε δύο κατηγορίες. Αυτούς που συμφωνούν με την πρόταση και αυτούς που διαφωνούν. Επομένως δεν μπορεί να υποστηριχτεί το εξωφρενικό που ακούγεται ότι το δημοψήφισμα ενώνει τον λαό. Το δημοψήφισμα χωρίζει και φανατίζει τον λαό. Ή τουλάχιστον όχι τον όποιο λαό αλλά το εξαθλιωμένο εκλογικό σώμα της Ελλάδας. Ως θεσμός είναι άκρως δημοκρατικός. Λειτουργικά, όμως, αποτελεί την πιο έξυπνη υπεκφυγή ευθυνών από τον Πρωθυπουργό και εν προκειμένω την πιο λάθος χρονική στιγμή , όπως επίσης συνδράμει στη μεταβίβαση της ευθύνης της απόφασης από την εκτελεστική εξουσία σε ανθρώπους που την ψήφισαν ακριβώς για αυτό τον λόγο: για να αποφασίζει εκείνη αντί για αυτούς. Για αυτό υπάρχουν οι ηγέτες, για να διοικούν ακόμη και σε πολύ δύσκολες στιγμές.

Η αναγκαιότητα του δημοψηφίσματος απουσιάζει. Η κυβέρνηση είναι φρέσκια, έχει νωπή λαϊκή εντολή και ένα εντυπωσιακό, ακόμη και αυξανόμενο, ποσοστό στις δημοσκοπήσεις που συνηγορεί, ή καλύτερα συνηγορούσε, υπέρ της πολιτικής της στρατηγικής, αν υπήρχε και όποια κι αν ήταν αυτή. Όλοι μαζί νιώσαμε ότι είχε έρθει μια κάποια τζούρα ελπίδας. Θέλαμε τόσο πολύ να αλλάξουν τα πράγματα! Το ανθρωπιστικό πρόσωπο του κυβερνώντος κόμματος φάνηκε από μια σειρά νομοθετημάτων, όπως από το νόμο για την ανθρωπιστική κρίση. Δεν θα αμφισβητηθούν με το παρόν κείμενο οι προθέσεις της κυβέρνησης. Έχει ακουστεί ότι επίτηδες κωλυσιεργούσε η διαπραγμάτευση, γιατί εξ αρχής σκοπός του κόμματος ήταν μία νέα αρχή και η έξοδος από το Ευρώ. Αρνούμαι να πιστέψω ότι ένας τόσο διπλωμάτης και εύστροφος αλλά φιλόδοξος ηγέτης, όπως ο κ. Τσίπρας, θα δεχόταν να κατακτήσει τον τίτλο του Πρωθυπουργού της (υποτίμησης της) Δραχμής. Το δημοψήφισμα ήρθε, για να του λύσει τα χέρια από την σφοδρή εσωτερική του αντιπολίτευση. Η συμφωνία ήταν έτοιμη να περάσει για υπογραφή, αλλά το αντάρτικο από την κοινοβουλευτική του ομάδα τον προειδοποίησε ότι η συμφωνία θα καταψηφιζόταν με αποτέλεσμα να χάσει τη δεδηλωμένη από τη μια και να στιγματιστεί από την άλλη ότι πέρασε μια ακόμη δυσβάσταχτη συμφωνία με τη βοήθεια του αξιολάτρευτου τριπτύχου ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-Ποτάμι. Δυστυχώς, το τρικ του δημοψηφίσματος δεν έκατσε καλά. Οι τράπεζες έκλεισαν. Η κάνουλα σφραγίστηκε και η Ευρωπαίοι φίλοι και αδερφοί μας έτριβαν (και τρίβουν) τα χέρια τους. 

Δεν θα σας παροτρύνω να ψηφίσετε οτιδήποτε. Όλοι έχουν δίκιο. Και εκείνοι του "ΌΧΙ" που τους πήραν τα σπίτια οι τράπεζες και εκείνοι του "ΝΑΙ" που δε θέλουν να πάει στράφι η 6χρονη τανταλώδης φορολόγησή τους. Όμως, στο σημείο αυτό πρέπει να ξεκαθαρίσουμε δύο πολύ βασικά πράγματα.

Πρώτον, υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση ότι οι υποστηρικτές του ΝΑΙ είναι οι πλούσιοι και οι του ΟΧΙ οι πληβείοι. Θα έλεγα ότι ισχύει και κάτι άλλο, φίλοι μου. Όσοι έχουν βγάλει τα χρήματά τους στο εξωτερικό με την έλευση της Νέας Δραχμής και τη βέβαιη και βάναυση υποτίμησή της (νομπελίστες οικονομολόγοι μιλούν ακόμη και για 80%) θα γίνουν με το συνάλλαγμά τους ακόμη πλουσιότεροι, καθώς τα χρήματα του εξωτερικού θα αυγατίζουν στην Ευρώπη και θα αγοράζουν πολύ φτηνά τα εγχώρια προϊόντα και τις υπηρεσίες. Οι του ΝΑΙ από την άλλη, ακριβώς επειδή φοβούνται μην χαθούν οι καταθέσεις τους και οι κόποι πολλών χρόνων, θέλουν να παραμείνουν στην Ευρώπη, όχι γιατί αγαπούν τον Άδωνι ή την Μέρκελ, αλλά υποθέτω πως θέλουν να παραμείνουν προστατευμένοι από την ευρωπαϊκή ομπρέλα, όσο καλό ή κακό ακούγεται αυτό για κάποιους.

Δεύτερον και εδώ απαιτείται η προσοχή σας. Το δημοψήφισμα δεν είναι εκλογές! Η εκδικητική - ελεγκτική ψήφος αποδίδεται κατά την εκλογική διαδικασία με τον καταποντισμό των κομμάτων. Το δημοψήφισμα έχει να κάνει με ένα οικονομικό καθαρά θέμα. Δεν σημαίνει ότι οι οπαδοί του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούν να ψηφίσουν ΝΑΙ, ούτε και ότι οι οπαδοί της ΝΔ δεν μπορούν να ψηφίσουν ΟΧΙ και το αντίστροφο. Δεν σημαίνει ότι όποιος ψηφίσει ΟΧΙ είναι ΣΥΡΙΖΑ ή ΝΑΙ ΝΔ ή Ποτάμι. Αν είναι δυνατόν! Γιατί πρέπει να χρωματίζεται πάντοτε κανείς σ' αυτήν εδώ την χώρα;

Όποια απόφαση κι αν ληφθεί - και εδώ είχε δίκιο ο Πρωθυπουργός - θα ληφθεί με αξιοπρέπεια, αλλά και θα γίνει σεβαστή, ελπίζω, με αξιοπρέπεια. Το καλό της Ελλάδας πρέπει να μας οδηγεί, με όποιο τρόπο κι αν πιστεύει κανείς πως θα έρθει αυτό. 

Στο δημοψήφισμα η χώρα βοηθείται. Στις εκλογές ανανεώνεται. Αυτό πρέπει να το εμπεδώσουμε και η 6η Ιουλίου να μας βρει όλους ενωμένους. Και τους Φουρτουνάκηδες και τους Βροντάκηδες.

Ψηφίζουμε με αξιοπρέπεια, όπως και σεβόμαστε το όποιο αποτέλεσμα επίσης με αξιοπρέπεια.