Η τρίτη διερευνητική εντολή (protagon.gr)

Αγαπητοί αναγνώστες, 

ακολουθεί ένα άρθρο μου συνταγματικού προβληματισμού στο protagon.gr.

Η Βουλή έχει διαλυθεί, για να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Οι νέες εκλογές δεν χαρίζουν σε κανένα κόμμα την αυτοδυναμία και ο αποχωρών Πρόεδρος (παρα)καλεί μέσω των διερευνητικών εντολών τους αρχηγούς των κομμάτων να σχηματιστεί Κυβέρνηση, ώστε να τον απαλλάξουν απ’ τα καθήκοντά του. (125’, θρίλερ).

Με την παραπάνω περίληψη θα μπορούσε να συνοδευτεί το νέο πρόγραμμα ταινιών, όμως αντ’ αυτού μόλις αναφέρθηκε ένα ακανθώδες συνταγματικό παράδοξο, που ίσως το δούμε στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές. Σύμφωνα με το άρθρο 37 παρ.2 - 3 του Συντάγματος, αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στη Βουλή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του κόμματος που έχει συγκεντρώσει τη σχετική πλειοψηφία των εδρών (ως φαίνεται στον ΣΥΡΙΖΑ) να σχηματίσει κυβέρνηση. Αν αυτή δεν τελεσφορήσει, την εντολή αναλαμβάνει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο αρχηγός του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος (ΝΔ) και αν δεν ευοδωθεί ούτε κι εκείνη, τότε η διερευνητική εντολή δίνεται στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Και εδώ έρχεται το μεγάλο ερώτημα, τι θα γίνει δηλαδή αν τρίτο κόμμα στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές αναδειχθεί η Χρυσή Αυγή. Ο υπό προσωρινή κράτηση αρχηγός του κομματικού σχηματισμού βρίσκεται στη φυλακή. Προφανώς και ο κύριος Παπούλιας δεν θα αποπειραθεί να του δώσει την εντολή στις ώρες του επισκεπτηρίου... Θα αποκτούσε μεγάλο ενδιαφέρον η σκηνή για τους κωμωδιογράφους της εποχής μας. Επομένως, ο κ. Μιχαλολιάκος θα εμφανιστεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, μάλλον χωρίς χειροπέδες, για να παραλάβει εντολή σχηματισμού δημοκρατικής κυβέρνησης! Υπό ποια, όμως, ιδιότητα; Δύναται να συμβεί αυτό; Ήδη ο προαναφερόμενος άσκησε πριν μια εβδομάδα αίτηση αποφυλάκισης στο Συμβούλιο Εφετών με το σκεπτικό ότι συντρέχει σπουδαίος λόγος και δη αυτός της προεκλογικής εκστρατείας επί ίσοις όροις με τα υπόλοιπα κόμματα. Η απόρριψη του αιτήματος θεωρείται σχεδόν βέβαιη, καθώς καθετί που ζητείται από τους βουλευτές του νεοναζιστικού μορφώματος κατακρίνεται a priori με κλειστά μάτια. Αν και ο γράφων δεν είναι θιασώτης των απόψεων που πρεσβεύει το κόμμα αυτό, φαίνεται ξεκάθαρα ότι εμφιλοχωρούν αρκετοί παράγοντες στην όλη κρίση και προδικασία της δικαστικής ακρόασης των προσωρινά κρατούμενων βουλευτών.

Ας επανέλθουμε, όμως, στη ζήτημα της διερευνητικής εντολής. Τυπικά, εφόσον ο αρχηγός του κόμματος κρατά ακόμη την βουλευτική ιδιότητα – άλλωστε οι προσωρινά κρατούμενοι βουλευτές άσκησαν κανονικά το εκλογικό τους δικαίωμα ανάδειξης Προέδρου της Δημοκρατίας – μπορεί να λάβει διερευνητική εντολή. Πιο πρακτικά όμως, πώς θα δράσει στο πλαίσιό της; Πώς θα «διερευνήσει» τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης, ενώ θα βρίσκεται στης φυλακής τα σίδερα; Πώς θα συνομιλήσει και θα καθορίσει το πλαίσιο εύρεσης πολιτικής συνεργασίας, δικαίωμα το οποίο το ίδιο το Σύνταγμα του αναγνωρίζει; Το ενδεχόμενο η ΧΑ να βγει τρίτο κόμμα, είναι – δυστυχώς κατά πολλούς – μεγάλο. Ακόμη κι αν ο αρχηγός της εμφανιστεί με χειροπέδες – πράγμα αντικειμενικά εξευτελιστικό για τον πολιτικό μας πολιτισμό, αφού εκκρεμεί ακόμη κατηγορία (η αρχή της δίκαιης δίκης) και δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος φυγής ή υποτροπής του μπροστά στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας! – είτε υποβιβαστεί ο θεσμικός του ρόλος, αυτό μόνο υπέρ του θα λειτουργήσει, συσπειρώνοντας τη ψήφο αγανάκτησης των απηυδισμένων οπαδών του κόμματός του. Επομένως, πολλές φορές οι κυβερνητικές επιλογές εξόντωσης των αντιπάλων φέρνουν αντίθετα αποτελέσματα (βλ. ηρωοποίηση βουλευτών μέσω της αποδυναμωμένης τους εικόνας, μπόνους των 50 εδρών στο πρώτο κόμμα – κατάργηση απλής αναλογικής κ.ά.)

Μένει να δούμε ποιο θα αναδειχθεί τρίτο κόμμα στις 25 Ιανουαρίου. Αυτό θα ’ναι το πραγματικό ντέρμπι. Από εκεί και πέρα, ετοιμάστε ποπ κορν, γιατί οι μέρες που θα ακολουθήσουν θα αποκτήσουν τεράστιο πολιτικό και συνταγματικό ενδιαφέρον...